غسل مس میتغسل مسّ میّت از غسل‌های واجب می باشد. ۱ - تعریفغسل مسّ میّت، غسلی است که به سبب لمس بدن میّت بر لمس کننده واجب می شود. ۲ - کاربرد فقهیاز احکام آن در باب طهارت سخن گفته اند. ۳ - حکم تکلیفیبه قول مشهور، بر کسی که بدن مرده ای را پس از سرد شدن و پیش از غسل دادن او لمس کرده، واجب است غسل کند. از برخی قدما استحباب آن نقل شده است. [۲]
مفتاح الکرامة، ج۲، ص۸۶۸-۸۶۹.
به قول مشهور، لمس قطعه جدا شده از انسان ، اعم از مرده و زنده، در صورتی که استخوان داشته باشد، موجب غسل است. [۳]
مفتاح الکرامة، ج۲، ص۸۷۰-۸۷۲.
۴ - حدث بودنآیا مس میّت، همچون جنابت و حیض ، حدث اکبر به شمار می رود و در نتیجه تمامی اعمال مشروط به طهارت ، از قبیل نماز ، طواف ، روزه ، دخول و مکث در مسجد ، منوط به انجام دادن غسل مس میّت می باشد یا حدث اصغر محسوب می گردد و تنها اعمال مشروط به وضو ، مانند نماز و دست زدن به خط های قرآن منوط به آن است و یا حدث به شمار نمی رود، بلکه واجبی مستقل است، مانند غسل احرام و جمعه نزد قائلان به وجوب آن؟ مسئله محل اختلاف است. قول نخست منسوب به مشهور است. [۵]
مصابیح الظلام، ج۴، ص۳۸.
[۶]
مفتاح الکرامة، ج۲، ص۸۶۹-۸۷۰.
۵ - استثناءاز وجوب غسل مسّ میّت، لمس بدن معصوم علیه السّلام و شهید و نیز بنابر قول جمعی، لمس بدن کسی که پیش از اجرای حد یا قصاص غسل میّت کرده، استثنا شده است. در این موارد مسّ میّت موجب غسل نمی شود. [۹]
کتاب الطهارة (شیخ انصاری)، ج۴، ص۴۳۴.
۶ - نوع وجوببنابر اینکه غسل مسّ میّت واجبی مستقل نباشد، وجوب آن غیری و شرطی خواهد بود، یعنی برای انجام دادن عمل واجب مشروط به طهارت، همچون نماز وطواف واجب ، واجب است، چنان که شرط اعمالی که مشروط به طهارت است، می باشد، مانند خواندن نماز مستحب . [۱۳]
مصباح الهدی، ج۵، ص۳۰۹-۳۱۱.
لیکن بنابر قول به حدث اصغر بودن مس میّت، داخل شدن در مسجد و مشاهد مشرّفه و نیز قرائت سوره های دارای سجده واجب ، جایز است و مشروط به غسل کردن نیست. ۷ - چگونگیغسل مسّ میّت همانند دیگر غسل ها به دو گونه ترتیبی و ارتماسی انجام می شود. ۸ - احکامغسل مسّ میّت با لمس کردن بدن میّت قبل از اتمام غسل‌های سه گانه واجب می شود. بنابر این، در صورتی که حتی در اثنای غسل سوم بدن میّت را لمس کند، غسل واجب می شود. آیا وضو با مسّ میّت باطل می شود؟ مسئله اختلافی است. چنانچه در اثنای غسل، میّتی را مسّ کند، غسلش باطل می شود و باید دوباره غسل کند. لیکن اگر حدثی دیگر، خواه اصغر، مانند ادرار یا اکبر، مانند جنابت عارض شود، در صحّت غسل اختلاف است . تکرار مسّ میّت موجب تکرار غسل نمی شود. غسل مسّ میّت به قول مشهور کفایت از وضو نمی کند و برای نماز ، علاوه بر غسل باید وضو بگیرد. [۲۳]
مهذب الاحکام، ج۳، ص۳۴۰.
۹ - پانویس
۱۰ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۵۷۱، برگرفته از مقاله«غسل مس میت». |